Nên thực hiện sở hữu tư nhân đối với đất ở

Để sở hữu đất đai hiện nay, thực chất là một đối tượng nhưng có hai chủ, cực kỳ khó chế tài và tốt nhất, đất ở nên để sở hữu tư nhân – Bộ trưởng Tài nguyên & Môi trường (TN&MT) Phạm Khôi Nguyên nói tại Hội nghị tổng kết Luật đất đai và khởi động tiến trình sửa đổi Luật Đất đai 2003 vừa được tổ chức tại Đà Nẵng.

Theo kinh nghiệm của Đà Nẵng, để có bộ mặt đô thị như hiện nay, việc giao đất, giải tỏa đền bù do thành phố thỏa thuận với dân. Ảnh: Nguyễn Huy.

Theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên, quyền về đất đai hiện nay gần như mở hết cho người dân, trừ quyền chuyển mục đích sử dụng. Nhưng người dân cũng đang “xé rào” để chuyển mục đích sử dụng rồi. “Điển hình như đất 5% ở ngoài Bắc đã làm nhà hết”, ông nói.

Hai ông chủ đất

Theo ông Nguyên, thực chất đất ở đã là sở hữu tư nhân, dù danh nghĩa là sở hữu toàn dân. Hệ lụy là nhiều chính sách đưa ra khó thực hiện. Nhưng với đất nông , lâm nghiệp, đất công cộng thì phải xem lại, các quyền này áp dụng cho đối tượng nào, thực hiện ra sao.

Luật Đất đai 2003 quy định, đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện quyền sở hữu, tuy nhiên, theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên: Nếu để quyền sở hữu đất đai như hiện nay thì cực kỳ khó chế tài. Ông lý giải: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân nhưng Nhà nước là đại diện chủ sở hữu, thực chất có thể hiểu là một đối tượng có hai ông chủ.

Một ông chủ là người dân, doanh nghiệp đang sử dụng đất, hai là Nhà nước. Điều này dẫn đến ách tắc trong giao đất, thu hồi đất. Nhà nước áp giá, định giá nhưng người dân cũng có quyền đòi hỏi theo giá thị trường, mà theo giá thị trường thì không biết bao nhiêu cho vừa.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Ngọc – Phó Giám đốc Sở TN&MT Thừa Thiên – Huế kiến nghị: Đối với việc thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư không nên áp dụng cơ chế nhà đầu tư tự thỏa thuận mà chỉ khuyến khích nhà đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất để hạn chế sự thiếu đồng bộ hiện nay. Sau 30 ngày, nếu nhà đầu tư không thỏa thuận được, Nhà nước sẽ quyết định thu hồi đất.

Ông Nguyễn Điểu – Giám đốc Sở TN&MT TP Đà Nẵng đồng tình: Việc quy định nhà đầu tư tự thỏa thuận với người sử dụng đất đã dẫn đến tình trạng không công bằng, không đồng bộ trong việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ tái định cư giữa các dự án trong cùng khu vực. Tức là giữa dự án do nhà đầu tư tự thỏa thuận và dự án do Nhà nước bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Theo Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Trần Văn Minh, để doanh nghiệp thỏa thuận với người dân là khó. Theo kinh nghiệm của Đà Nẵng, thành phố đứng ra giải tỏa, đền bù và chịu trách nhiệm, để đảm bảo thời gian bàn giao mặt bằng, giải tỏa nhanh; tạo sự công bằng cho các dự án, đồng thời thống nhất phương án bố trí đất tái định cư, quy hoạch chung của thành phố.

Tuy nhiên, ông Trần Đình Long – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội lại cho rằng: Không nhất thiết cấm nhà đầu tư thỏa thuận với người sử dụng đất. Bởi lẽ đất giao cho người dân thì thu hồi, giải tỏa đền bù, nhưng với đất bán đấu giá cho người dân phải đền bù theo thỏa thuận, chứ không có chuyện thu hồi rồi đền bù là không công bằng.

Chia lại ruộng đất ra sao?

Vấn đề cực kỳ phức tạp của bài toán đất đai hiện nay, theo Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên là chia lại ruộng đất như thế nào sau 20 năm giao đất nông nghiệp để trồng cây, nuôi trồng thủy sản, theo Nghị định 64 (năm 1993).

Bộ trưởng Phạm Khôi Nguyên cho hay: Năm 1993, khi giao đất cho dân thì giao theo hộ, nhân khẩu và theo hạn mức. Nói theo từ ngữ Bắc bộ, hộ 2 người được 2 sào, hộ 10 người được 10 sào. Sau 20 năm, bây giờ gia đình 10 người chỉ còn 2 sào, nhưng gia đình 2 người lại có 10 sào rồi. Từ đó tạo ra sự bất hợp lý trong vấn đề đất đai hiện nay, trong khi đó ta chưa thu thuế đất. Muốn thế phải điều tiết lại bằng cách nào?

“Chia lại ruộng đất, khó lắm. Nếu đã chia thì phải chia lại liên tục vì dân số liên tục thay đổi. Theo tôi , trong hạn mức đất nông nghiệp thì không đánh thuế, còn vượt hạn mức thì phải đánh thuế theo luỹ tiến. Đánh thuế tới mức độ anh không chịu nổi, phải trả lại đất đó cho Nhà nước để điều tiết lại cho những gia đình khác. Tuy nhiên hiện chưa làm được điều này”– ông Nguyên nói.

(Theo Tienphong Online)